خرما یا رطب گیاهی تکلپهای و گرمسیری جزو تیره نخلها است که میوهاش خوراکی و دارای هستهای سخت و پوست نازک و طعم شیرین که به شکل خوشهای بزرگ از شاخه آویزان میگردد و برگهای آن بزرگ است. ارتفاع نخل به ۱۰ تا ۲۰ متر یا بیشتر میرسد.
به میوهٔ نرسیده خرما، «خارَک» یا «خرک» یا کنگ (و در زبان عربی، «حبابوک») گفته میشود. رطب مرحله قبل از رسیدگی کامل خرماست که رطوبت بیشتر و قند کمتری نسبت به خرمای کاملاً رسیده دارد.
میوه خرما جزو میوههای سته میباشد یعنی تمام قسمت بریکاری آن گوشتی و محتوی مواد غذایی است. خرما از دورانِ باستان در رژیم غذایی انسان وجود داشته است و یکی از قدیمیترین میوههای کشت شده توسط انسان بوده است.
خرما در ایران
مصرف سرانه خرما در ایران ۷ کیلوگرم است که میانگینی از مصرف سرانه ۲۵ کیلوگرمی استانهای جنوبی و ۱ کیلوگرمی سایر استانها میباشد. در ایران به طور سالانه، ۱ میلیون تن خرما تولید میشود که عمده مصرف داخلی آن در ماه رمضان صورت میگیرد. از میان محصول خرمای هر سال ایران، ۱۰ درصد برای صادرات به کشورهای دیگر اختصاص مییابد، ۵۰ درصد به مصرف داخلی میرسد و ۴۰ درصد هم در مراحل مختلف برداشت محصول، ضایعشده و از بین میروند.
برخی از ویژگی ها و خواص خرما
1- طبع خرما گرم و خشک است.
2- برای رفع خشونت و نرم کردن سینه 50 گرم خرما در 1000 گرم آب جوشانده صاف نموده روزی 2 تا 3 استکان بخورید. البته این برای افراد سرد مزاج بسیار خوب است.
3- برای تقویت کلیه از شربت فوق استفاده کنید.
4- کسانی که درد کمر یا درد مفاصل دارند می توانند از شربت خرما که در شماره 2 آمده است استفاده کنند.
5- اگر خرما با شنبلیله خورده شود جهت سنگ مثانه مفید است.
6- برای تقویت نیروی جنسی خرما را در شیر تازه خیس کرده کمی دارچین بزنید و صبح به عنوان صبحانه بخورید و سپس کمی شیر بالای آن میل کنید.
7- کسانی که میخواهند سنگ مثانهشان خرد شود از دمکرده آن استفاده کنند (دم کرده هسته خرما) و دم کرده آن بسیار قابض است و کسانی که یبوست دارند سعی کنند در هنگام استفاده از دم کرده خرما از غذاهای ساده و ملین استفاده کنند.
8- وجود ویتامین B از خواص خرما است ، خرما میوه خوبی برای تعادل اعصاب و نیز باعث رشد است.
9- فسفری که در خرما وجود دارد باعث سر زنده نگاه داشتن سلولهای عصبی می شود.
10- از خواص خرما داشتن آهن است ، بنابراین خرما برای کمبود آهن بسیار مفید است.
خواص دارویی خرما
مردم صحرا هسته درخت خرما را در آورده و از آن نان می پزند این هسته را بو داده و از آن به عنوان قهوه استفاده می کنند، چرا که دم کرده آن بسیار مطبوع است یا حتی آن را در آب برای چند روز خیس کرده و به عنوان غذای مقوی به شترهای خود می دهند و معتقدند که این غذا از گندم و جو مقوی تر است.اثر دیگر معجزه آسای هسته خرما از بین بردن تورم پلک های چشم است؛ برای این منظور پمادی از هسته خرما درست کرده و آن را روی چشم می گذارند؛ این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است. در زمان های قدیم همواره خرما را برای قدرت و انرژی به کار می برده اند و هنوز بهترین میوه برای بازیافتن انرژی و قدرت جوانی است.گل های درخت خرما نیز خاصیت دارویی دارند و همچنین طعم گل های درخت خرما تلخ بوده و اثر مسهلی دارد.
خواص خرما از دید پزشکان
در خرما، مقداری فیبر غذایی موجود است، فیبر موجود در خرما برای سلامت دستگاه گوارش و تغذیه بسیار مناسب است، علاوه بر آن خرما حاوی کاروتنوئیدها یا موادرنگی است که پیش ساز ویتامین A و آنتی اکسیدان محسوب می شود و جلوی ضایعات و سرطانی شدن سلول ها را می گیرد.خرما در درمان یبوست، اختلالات روده ای، مشکلات قلبی و اسهال مفید است و جزو مواد غذایی ملین به شمار می آید.به همین دلیل برای افرادی که از یبوست رنج می برند، مفید اعلام شده است، برای اینکه هر چه بهتر و بیشتر از این خاصیت خرما استفاده کنید، بهتر است خرما را یک شب کامل در آب خیس کنید و صبح روز بعد خرماهای خیس خورده را مانند شربت مصرف کنید.بعضی از انواع نخل ها میوه شان وقتی رطب هستند، چیده و استفاده می شود؛ مثل رطب مضافتی و کبکاب «زرد طلایی» و بعضی دیگر باید بعد از مرحله رطب، ۲۰ روز در گرمای خرماپزان مناطق گرمسیر بر سر نخل بماند تا نیمه خشک شود که به آن خرما می گویند، مثل خرمای نیمه خشک زاهدی و پیارم؛ البته بعضی از انواع خرماهای نیمه خشک را کاملا خشک کرده و به بازار می فرستند.
خواص خرما برای بیماری های اعصاب
پتاسیم در این میوه به میزان قابل توجهی موجود است که برای جلوگیری از پرفشاری خون و برای کار صحیح عضلات و اعصاب ضروری است که به هم خوردن آن در بدن، بسیار خطرناک است. علاوه بر آن، خرما حاوی میزان قابل توجهی منیزیم است که برای اعصاب و عضلات ضروری است.
خواص خرما برای خون سازی
خرما مقدار قابل توجهی فولات یا همان اسیدفولیک به بدن می رساند که برای خون رسانی برای بدن لازم است و زنان هنگام بارداری مجبور می شوند، علاوه بر دریافت فولات از طریق غذا، قرص آن را نیز مصرف کنند.فولات به عنوان ماده خون ساز در خرما موجود است، هر چند که مقدار آهن خرما آن چنان زیاد نیست، اما برای خون سازی، بدن احتیاج به سه ماده مغذی فولات، آهن و ویتامین ۱۲ B دارد که در غذاهای حیوانی یافت می شوند، بنابراین برای این منظور باید از غذاهای متنوع استفاده کرد.ویتامین C یکی دیگر از مواد مغذی خرما است که این ویتامین برای جلوگیری از بیماری های خطرناک خونریزی دهنده یا همان اسکوربوت لازم است و باید بدن هر فرد در طول روز، ۶۰ میلی گرم ویتامین C دریافت کند که تقریباً در هر ۱۰۰ گرم خرما ۱۴ میلی گرم ویتامین C موجود است.
خواص خرما برای چاق شدن
خرما بخشی از رژیم غذایی سالم است، چرا که قند، چربی، پروتئین و انواع ویتامین های ضروری در آن موجود است، بنابراین این ماده غذایی در مقابله با کمبود وزن کمک مؤثری است.
خواص خرما برای تقویت قلب
ثابت شده است، خرمایی که شب در آب خیس شده و صبح مصرف شود برای قلب های ضعیف مفید است، اگر این کار را دو بار در هفته انجام دهید به تقویت قلب خود کمک کرده اید.
- ۹۵/۰۵/۱۰